Çocuğu Oyun Diliyle Anlamak

Çocukları anlamak demek aslında çocukların penceresinden onların bakış açısıyla dünyayı görebilmektir. Bunun en kısa yoluysa onları en sevdiği yerde dinlemeyebilmektir.

Peki çocukların en sevdiği yer neresidir?

Oyun oynadığı alan ve o zaman diliminde geçirdiği ortamdır. Çocuk o zaman rahat, önyargısız ve en açık şekilde ifadeye açıktır.

Çocuklar aslında bizim küçük yetişkinlerimizdir. En az yetişkinler kadar anlamlı, net ifadeleri vardır. Mesela bir çocuğu oyun oynarken izleyebilme fırsatınız olduysa, eline aldığı oyuncak o oyuncakla kurduğu düzen, anlattığı hikaye mutlaka ailesinden veya yaşayıp etkilendiği bir olaydan kesitler duygular taşır. Bunu ifade etme yöntemi kurduğu düzende gizlidir. Örneğin; sinirliyse fırlatma eylemi gösterip, ailede, okulda kızdığı biri varsa onu kurduğu oyunun içine almak istemeyebilir. Tabiki yaptığı her eylemi kurduğu her oyunu her zaman kesin duygularla kesin sonuçlarla yargılamak doğru olmaz.

Kimi zaman kardeş kıskançlığı, öfke ve davranım bozuklukları, karşıt gelme, selektif mutizm, kaygı bozuklukları, anksiyete, asperger sendromu… daha birçok sürecin ilerlemesi ve çözümlenmesi için başvurulan yöntemimiz de tabiki oyun terapisidir. Bu terapi yöntemimizde de çocuğu oyun diliyle anlamayı amaçlarız. Oyun terapisinde düzeltmeden çok, çözümleme yapılır. Çocuğun yansıttığı duyguları anlayabilmek adına, özgürce kendi liderliğinde sürdürdüğü oyun bize onu anlama fırsatı sunar. Çocukların bu süreçte dile getirdiği her şey bizim için çok önemlidir. Her bir detay her kurduğu oyun ve oyuncağa davranış biçimi bizim onun duygularına yaptığımız bir yolculuk olur. Çocuk oyun kurduğun da bizi dahil etmek istediği zaman, dahil olunmalıdır. Orası onun özgür alanıdır ve liderliği o yapmalıdır. Olası bir durumda örneğin; ailede bir kişi hastaneye gittiğinde çocuk merak edip nerede diye soracaktır? Sizin başı ağrıyordu, başında bir şey olabilir diye hastaneye gitti demeniz çocukta her başı ağrıdığı zaman acaba başımda  bir şey olabilir mi? hissini uyandırabilir ve çocuk bunu oyun oynarken yansıtıp, o gün hastaneye gitme oyunu kurabilir. Bu yüzden aile tutumu olarak, uzun açıklamalardan kaçınıp daha kısa ve genel cevaplar verilmelidir. Oyun terapisinde veya evde normal bir günde kurduğu hastane oyunu, bu oyunda baş ağrısı çeken bir kişiyi anlatıp, oyuna yansıtması normal sayılır. Bu sebeple özellikle oyun terapisindeki bir seans sürecinde veya evdeki oyun sürecinde, gün içinde etkilendiği durumlar olabileceği  göz önüne alınmalıdır. Bu yüzden kesin bir yargıya varmak doğru olmaz. Bu gözlemin daha net olabilmesi için belli bir süre aynı duyguları ve eylemleri yansıtması gerekir. Çocuğun hayal ve gözlem gücü fazla olduğu için olaylardan etkilenmesi  hayal kurduğu ve hiç var olmayan bir durumu da oyun içinde yansıtıp bu şekilde oyun kurması normaldir. Eğer sizde çocuğunuzu kendi baktığı pencereden anlamak isterseniz ve bu yolda biz uzmanlardan yardım almayı düşünürseniz, her zaman burada olduğumuzu bilmenizi isteriz

Bengisu Binay
Psikolog